วันพุธที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2558

อินทรีย์ ๕

อินทรีย์ ๕ (ธรรมที่เป็นใหญ่ในกิจของตน — Indriya: controlling faculty)

๑. สัทธา (ความเชื่อ — Saddhà: confidence)
๒. วิริยะ (ความเพียร — Viriya: energy; effort)
๓. สติ (ความระลึกได้ — Sati: mindfulness)
๔. สมาธิ (ความตั้งจิตมั่น — Samàdhi: concentration)
๕. ปัญญา (ความรู้ทั่วชัด — Pa¤¤à: wisdom; understanding) หมวดธรรมนี้เรียกอย่างหนึ่งว่า พละ ๕ ที่เรียกว่า พละ เพราะความหมายว่า เป็นพลัง ทำให้ เกิดความมั่นคง ซึ่งความไร้ศรัทธาเป็นต้น แต่ละอย่างจะเข้าครอบงำไม่ได้ ส่วนที่เรียกว่า อินทรีย์ เพราะความหมายว่า เป็นใหญ่ในการกระทำหน้าที่แต่ละอย่างๆ ของตน คือเป็นเจ้าการ ในการครอบงำเสียซึ่งความไร้ศรัทธา ความเกียจคร้าน ความประมาท ความฟุ้งซ่าน และความ หลงตามลำดับ

ที่มา : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)

ไม่มีความคิดเห็น :

แสดงความคิดเห็น